Jak wygląda biedronka azjatycka i jak znalazła się w Polsce?
Biedronki azjatyckie to inwazyjny gatunek chrząszczy, charakteryzujący się żółtą bądź pomarańczową barwą pancerza i występującymi na nim czarnymi kropkami. Te biedronki pochodzą z południowo-wschodniej Azji, a w Europie i Ameryce pojawiły się w XIX wieku, gdyż przewieziono je, aby pomogły w zwalczaniu mszyc w uprawach rolnych. Ich populacja jednak szybko wymknęła się spod kontroli, a biedronki azjatyckie stały się zagrożeniem dla rodzimych ekosystemów. W Polsce pierwsze osobniki tego owada odkryto w 2006 roku w pobliżu Poznania, wkrótce jednak biedronka azjatycka zdołała rozprzestrzenić się na cały kraj.
Na pierwszy rzut oka nasze rodzime biedronki oraz insekty pochodzące z Azji niewiele się różnią. Warto jednak zapamiętać kilka podstawowych cech wyróżniających biedronki azjatyckie. Są to:
- kolor pancerza: od czerwonego do pomarańczowego, podczas gdy nasze rodzime biedronki najczęściej przybierają barwę jaskrawoczerwoną;
- kropki: czarnych kropek może być maksymalnie 23, niektóre osobniki natomiast nie mają ich wcale;
- kształt: ciało jest wypukłe i owalne, a tuż za głową znajduje się czarny wzór w kształcie litery M.
Czy biedronki azjatyckie naprawdę są groźne?
Biedronki azjatyckie zagrażają przede wszystkim naszym domowym pupilom, zwłaszcza psom. Te ciekawskie zwierzęta często mogą próbować zjeść inwazyjnego chrząszcza. W tej sytuacji istnieje zagrożenie dla zdrowia i życia psów.
Przede wszystkim biedronki azjatyckie wydzielają toksyczną substancję. Jeżeli znajdzie się ona na podniebieniu psa, wywoła uszkodzenia przypominające oparzenia chemiczne, powodując piekący ból. W tym przypadku pies będzie także potrzebował naszej pomocy w usunięciu intruzów, a to może wywołać nadmierne ślinienie się, a nawet pienienie. Może zdarzyć się również, że biedronki trafią do układu pokarmowego zwierzaka. Wówczas wydzieliny produkowane przez pochodzące z Azji chrząszcze doprowadzają do poparzenia bądź owrzodzenia przełyku pupila. Objawami są: nadmierne ślinienie się, zablokowanie defekacji czy wymioty.
A czy ugryzienie biedronki azjatyckiej jest groźne dla człowieka? Chrząszcze te mogą nam zagrażać, jeżeli zmagamy się z alergiami. Poza tym ich ugryzienie przypomina ukłucie szpilką. W miejscu ugryzienia pojawia się zaczerwienienie, które najczęściej szybko znika.
Dlaczego biedronki azjatyckie wchodzą do domów?
Biedronkę azjatycką wabi dobrze oświetlona powierzchnia, najczęściej więc pojawiają się na tej stronie budynku, która jest mocno ogrzana przez południowe słońce. Chrząszcze te przyciągają także mocno kontrastujące kolory, a więc na przykład ciemne okiennice na tle jasnej ściany czy biała elewacja z ciemnymi parapetami.
Kiedy na zewnątrz robi się coraz chłodniej, dorosłe biedronki azjatyckie opuszczają swoje letnie żerowiska i starają się przenieść do ciepłego i bezpiecznego miejsca, w którym będą mogły przezimować. Niestety – najczęściej są to nasze domy. Chrząszcze te poszukują szczelin, pęknięć czy wolnych przestrzeni – tam będą chciały spędzić okres zimowy. Najbardziej obleganymi przez nie miejscami są strychy, ramy wokół okien, ościeżnice nad drzwiami, niezabezpieczone wentylacje czy wypełnione izolacją z waty szklanej bądź puste ściany.
Jak pozbyć się biedronki azjatyckiej z domu i z ogrodu?
Jeżeli biedronka Arlekin pojawi się w ogrodzie, nie ma podstaw do paniki. Natomiast jeżeli zjawi się w domu, wówczas trzeba wykonać odpowiednie kroki. Na szczęście biedronki azjatyckie chcą tylko przezimować w naszych wnętrzach, a nie się rozmnożyć. Ich obecność jest jednak nieprzyjemna i może przerodzić się w prawdziwą inwazję. Jak więc pozbyć się biedronki azjatyckiej?
Zapobieganie – sprawdź stan swojego domu lub mieszkania
Najlepszym sposobem jest prewencyjne zabezpieczenie naszego domu. Szukamy obecności jakichkolwiek szczelin, którymi uciążliwe owady mogłyby się przedostać do środka. Jeżeli wewnątrz domu zobaczyliśmy już biedronkę azjatycką, to oznacza, że istnieje jakieś miejsce, przez które mogła się ona przedostać. Aby utrudnić insektom przedostawania się do domów, sprawdzajmy uszczelki wszystkich okien, wentylacje, szczeliny pod drzwiami wyjściowymi i balkonowymi. Weźmy pod lupę również ewentualną obecność pęknięć w ścianie budynku.
Te miejsca, którymi biedronki mogłyby dostawać się do środka, należy odpowiednio zabezpieczyć. W pierwszej kolejności zaklejamy wszystkie otwory wylotowe przy użyciu specjalnych naklejek na ściany bądź zwykłej, ciemnej taśmy malarskiej. W przypadku nieszczelności okien warto rozważyć wymianę ogumienia. W przypadku drzwi bądź ścian można użyć specjalnych budowlanych siatek przeciwko owadom, które stosuje się najczęściej na wentylacjach. Siatki te posłużą jednak także w przypadku innych szczelin.
W ogrodzie i dookoła domu posadź odpowiednie rośliny
Rośliny posadzone w ogrodzie i wokół domu oczywiście nie sprawią, że chińskie biedronki magicznie znikną, lecz znacząco ograniczą rozmiary ich inwazji. Rośliny takie sadzimy szczególnie wokół obszarów okien i od południowej strony domu. Do grupy roślin, których biedronki azjatyckie nie znoszą, zalicza się chociażby złocień. Wydziela on substancję nazywaną pyretryną, skutecznie odstraszającą także mrówki czy kleszcze. Złocień jest bezpieczny dla zwierząt domowych i ludzi. Inną propozycją jest znana i lubiana lawenda. Jej kwiaty wydzielają olejek o charakterystycznym zapachu, skutecznie odstraszającym insekty. Jednocześnie obecny w lawendzie linalol wabi owady zapylające rośliny. Właściwości odstraszające biedronki azjatyckie mają także goździki. To dzięki eugenolowi, roślinnemu olejkowi. Eugenol jest dla insektów zabójczy, wpływając negatywnie na najważniejsze receptory nerwowe owada. Środek ten może działać także na ludzi, nie grozi jednak utratą życia.
Zrób domowy preparat odstraszający biedronki azjatyckie
W początkowym etapie walki ze szkodnikami domowe preparaty są skuteczne i tanie. Pierwszym sposobem będzie użycie ziemi okrzemkowej, czyli diatomitu. Rozprowadzamy ziemię okrzemkową dookoła domu oraz we wszelkich wrażliwych miejscach wewnątrz, gdzie mogą występować szczeliny. Środek będzie działał tak długo, jak będzie suchy i nienaruszony. Ma on mikroskopijne właściwości – cząsteczki diatomitu powodują wysychanie oraz śmierć insektów.
Kolejnym pomysłem będzie wykorzystanie olejków z cytrusów i cytronelli, które zakupimy w każdym większym hipermarkecie. Olejek taki rozprowadzamy w wodzie, a następnie za pomocą dozownika spryskujemy newralgiczne obszary w domu.
Ostatnim sposobem jest przygotowanie torebek z mieszanką liści laurowych i goździków. Rozkładamy je we wszystkich wrażliwych miejscach – w szczelinach przy oknach, drzwiach czy framugach. Połączenie intensywnego zapachu liścia laurowego z eugenolem zawartym w goździkach będzie stanowić barierę dla biedronek azjatyckich.
Szkodniki masowo dostały się do domu – jak je usunąć?
Kiedy biedronki azjatyckie już wdarły się do środka, dobrą alternatywą dla środków chemicznych będzie… zwykły odkurzacz. Nie zgniatajmy ani nie wymiatajmy inwazyjnych chrząszczy przy pomocy miotły! Przestraszone owady uruchomią swój system obronny, wydzielając charakterystyczną substancję, która nie tylko wypełni dom nieprzyjemnym zapachem, ale także ubrudzi obleganą powierzchnię.
Najbezpieczniejszym sposobem usunięcia sporych skupisk biedronek będzie użycie domowego odkurzacza, najlepiej wyposażonego w filtr HEPA. Insekty usuwamy szybkimi ruchami, tak aby biedronki azjatyckie nie zdążyły wydzielać nieprzyjemnych substancji. Przed wyrzuceniem worka zanurzamy go na kilka minut w wodzie z mydłem. W ten sposób zapobiegniemy ucieczce biedronek i uniemożliwimy im powrót do poprzedniego schronienia.
Inwazja wymyka się spod kontroli – zastosuj środek chemiczny
Spray na biedronki możemy wykorzystać w ogrodzie. Spryskujemy insektycydem czubki drzew znajdujących się w okolicy naszego domu, rośliny, które mogą przyciągać inne insekty oraz powierzchnię ścian od południowej strony naszego domu. Jeżeli inwazja jest już zbyt duża, konieczne może okazać się wykorzystanie opryskiwacza plecakowego.
Jeżeli natomiast spray chcemy wykorzystać w domu, musimy zwrócić uwagę na wszelkie środki ostrożności.
Kamila Berthold
Fot. Envato elements
